Gewas

Tomaat

Met duizenden verschillende rassen is de tomaat niet weg te denken uit de klassieke moestuin. Dankzij dwergstruikvormen kun je ze zelfs in je vensterbank kweken. Ideaal, want zelfgekweekt zijn ze het lekkerst.

Tomaat

Tomatenplanten vragen veel verzorging. Ideaal dus om ze in of bij je huis te kweken, dan kun je ze goed in de gaten houden en verzorgen. Er zijn sterke verschillen tussen rassen. Zoek daarom vooraf een ras uit dat geschikt is voor jouw kweeksituatie en kijk welke verzorging het ras nodig heeft.

Kies een kweekmethode om daarvan het kweekschema en de kweekinstructies te zien:

Kweekschema

JANJ FEBF MRTM APRA MEIM JUNJ JULJ AUGA SEPS OKTO NOVN DECD

Plantafstand: 80 × 60 cm.

 = zaaien  = verspenen  = oogsten

Kweekinstructies

De beste plek

Geef tomatenplanten een plekje in de volle zon. Zorg voor voldoende water, maar zet ze ook weer niet te nat. Je kunt ze, afhankelijk van het ras, prima in een pot of bak kweken.

Zaaien

  1. Mix 4–5 delen potgrond met 1 deel grof zand en maak het mengsel vochtig.

  2. Vul een zaaitray of kleine potjes met de zaaigrond.

  3. Leg per bakje (als je een zaaitray gebruikt) of potje 1 zaadje op de aarde.

  4. Dek de zaden af met een laagje grond van ½ centimeter.

  5. Optioneel
    1. Dek het zaaisel af met een doorzichtig deksel of plastic folie. Dit voorkomt uitdroging en zorgt voor een broeikasje met een hoge temperatuur.

  6. Zet het zaaisel in een zonnige vensterbank.

  7. Binnen 1–2 weken zullen de meeste zaadjes kiemen. Houdt het zaaisel vochtig, maar niet kletsnat.

Verspenen

Als er na de kiemblaadjes 2 echte blaadjes aan de zaailingen zitten, kun je ze gaan verspenen.

  1. Neem potten van minstens 20 centimeter doorsnede.

  2. Vul de potten met een mengsel van 4–5 delen potgrond en 1 deel grof zand.

  3. Maak met een stokje per potje 1 plantgaatje in de aarde.

  4. Maak de aarde rondom de wortels van je zaailingen voorzichtig los.

  5. Til het tomatenplantje voorzichtig uit de grond.

    • Houd het plantje alleen bij de blaadjes vast. De stengel en wortels zijn te teer.

    • Je kunt een verspeenhulpje gebruiken om van onderaf voorzichtig te scheppen terwijl je tilt.

  6. Zet het plantje met zijn wortels in het nieuwe plantgaatje.

  7. Druk de grond stevig aan.

  8. Geef voorzichtig water.

    • De grond moet goed vochtig, maar niet kletsnat worden.

Kweekinformatie

Geschikt voor pot/bak: ja

Zaaidetails

Ideale kiemtemperatuur: 20–25 °C

Kiemduur: 5–14 dagen

Zaaidiepte: 2–5 mm

Planteigenschappen

Hoogte: 20 cm–2,50 m

Breedte: 30–50 cm

Zonbehoefte: volle zon

Water geven

  1. Geef de planten voldoende water, maar maak het niet te nat. Al te natte grond levert grote, minder smaakvolle tomaten op.

    • Geef de planten op de bodem water, niet op de bladeren. Dat verkleint de kans op ruwe tomaten en schimmelziektes.

    • Nog beter is het om een schotel onder de pot te zetten en daarop water te geven.

Dieven

Tomatenplanten maken in de bladoksels nieuwe scheuten aan. Dit worden dieven genoemd. Dit zijn stengels die geen bloemtrossen krijgen (behalve dan bij struiktomaten). De plant gaat daar dan zijn energie in steken en wordt bovendien topzwaar. Eindresultaat: heel veel blad en weinig tomaten. Daarom verwijder je de dieven (behalve dan bij struiktomaten). Dit verwijderen wordt ook dieven genoemd.

  1. Je vindt dieven in de bladoksel. Dit is de V-vorm waar een bladstengel aan de hoofdstengel vastzit.

  2. Verwijder elke week de dieven door ze met de hand weg te breken, zo dicht mogelijk op de bladoksel.

    • Is een dief per ongeluk toch best groot geworden en lukt het daarom niet om het met de hand te doen, gebruik dan een mesje of snoeischaar.

Steun plaatsen

Tomaten zijn van nature kruipplanten. Wij kweken ze verticaal omdat je dan meer planten per vierkante meter kunt houden en de vruchten niet op de grond liggen. Dan blijven ze mooier en gaan ze minder snel rotten. Je moet tomatenplanten (behalve struiktomaten natuurlijk) dus steun geven. Dat kan op de volgende manieren.

  1. Methode 1: tomatenspiraal
    1. Prik de tomatenspiraal stevig in de grond naast de plant.

      • Zorg dat het midden van de spiraal boven het midden van de plant uitkomt. De plant ga je namelijk aan de binnenkant van de spiraal laten groeien.

    2. Telkens als de plant een stuk gegroeid is, zorg je dat de bovenkant goed in de spiraal zit.

    Methode 2: stok
    1. Prik een stok stevig in de grond naast de plant.

      • Zorg voor een stevige en lange stok. Tomatenplanten kunnen tegen de 2 meter worden en in de kas zelfs nog hoger. Vergeet ook niet dat je wat lengte verliest doordat de stok 20–30 centimeter de grond in gaat.

    2. Elke keer als de plant 15–30 centimeter gegroeid is, bind je deze met een nieuw touwtje vast aan de stok.

      • Doe dit onder een vertakking van de hoofdstengel.

      • Maak de lus ruim, want de stengel wordt nog dikker. Anders gaat het touw in de stengel snijden.

Oogsten

Oogst de tomaten als ze mooi rood zijn (of in ieder geval de kleur die het ras hoort te hebben als het rijp is, er bestaan ook gele en zelfs groene tomatenrassen).

  1. Boven het kroontje van de tomaat zit een verdikking in het steeltje. Breek de tomaat hier af.

    • Je kunt eventueel een schaar of mesje gebruiken als het met de hand niet lukt. Dat komt vooral bij grote vruchten, zoals vleestomaten, nog wel eens voor.

Cherrytomaat

Cherrytomaten zijn ongeveer zo groot als een kers en worden daarom vaak als snackgroente gegeten. Ze zijn meestal iets zoeter dan ‘gewone’ tomaten.

Zuckertraube

‘Zuckertraube’ is een groeikrachtige cherrytomaat. De vruchten wegen 15–25 gram en zijn iets groter dan de meeste cherrytomaten. De vrij grote trossen leveren smaakvolle en zoete tomaten.

Te koop bij: De Bolster

Vleestomaat

Vleestomaten zijn de grootste tomatensoort. Ze halen een doorsnede van zo’n 7–10 centimeter. Vleestomaten hebben stevig vruchtvlees en weinig vocht. Ze zijn daarmee erg geschikt voor warme gerechten.

Coeur de Boeuf

De ‘Coeur de Boeuf’ is een sappige vleestomaat en al een oud traditioneel ras. Het is een snelle groeier, waarvan de tomaten van binnenuit rijpen.

Te koop bij: De Bolster

Let op: er kunnen meer rassen bestaan dan hierboven genoemd. Enkel rassen uit de databank van Achthoog.nl worden getoond.

Tomaten zijn erg veelzijdig. Je kunt er saus van koken, sap van maken, drogen, baken, smoren, etc. Bovendien zitten ze boordevol antioxidanten.

Bewaren

Buiten de koelkast: 1 week
Vriezer (−18 °C): 3 maanden

Buiten de koelkast blijven tomaten ongeveer 1 week goed. Bewaar ze niet in de koelkast, dan bederven ze juist sneller en is de smaak minder.

Je kunt tomaten ook in de vriezer bewaren. Je moet ze dan wel eerst blancheren.

Bronvermelding foto